NFT’lerin Güncel Hukuki Durumu ve Cem Karaca’nın Oğlunun açmış olduğu Telif Haklarına İlişkin Hukuk Davası ile İlgili Kısa Değerlendirme:
NFT’lerin Güncel Hukuki Durumu ve Cem Karaca’nın Oğlunun açmış olduğu Telif Haklarına İlişkin Hukuk Davası ile İlgili Kısa Değerlendirme:
NFT(Non-Fungible Token) olarak adlandırılmakta ve kriptoloji sistemindeki bir dijital imza olan üretilmektedir. NFT'de yine diğer blockchain sistemleri gibi sisteme yüklenen verilerin hiçbir işlem ve manipülasyona uğramadan kalıcı ve güvenli bir şekilde sistemde kalmasına olanak tanıyan bir sistemdir.
NFT’leri ağırlıklı olarak oyun sektöründe görüyoruz. Diğer sektörlerin çoğunda da (müzik, sinema, dizi gibi) genellikle PR amaçlı kullanılmaktadır. Bunun dışında dijital sanat eserlerinde ön plana çıkmaktadır. Dijital sanat eserlerinde öne çıkmasının hukuki bir boyutu da söz konusu olup NFT’lerin telif bakımından konuşulması gündeme gelmektedir. Bu sistem ihtiva ettiği önem sebebiyle fikri mülkiyet hukukçularının konusuna da girmektedir.
Bu zamana kadar telif hukukunun yetmediği bir çok konuya NFT ile birlikte çözüm bulunabilir olması konuşulmaya başlanmıştır. Günümüz uygulamasında bir eserin eser sahibi ile bağı satış gerçekleştikten sonra kopmaktadır. Eser sahibi eserini ne kadar korumaya çalışsa da eserin ilan edilmesi, dinletilmesi, herhangi bir şekilde performans edilmesi halinde eser sahibi eser üzerindeki birçok hakkını koruyamaz hale gelmekte, eseri kaydedilmekte, kopyalanmaktadır.
Eser sahibinin FSEK kapsamındaki mali haklarını NFT’nin depoladığı veriler ile birlikte takibinin kolaylaşması söz konusu olmaktadır. Dijital sanat ile NFT birleştirildiğinde o eser NFT formatında satışa sunulduğunda burada yaratıcı piyasada değeri de artabilmekte, takibi de kolaylaşabilmekte, bir noktada NFT’lenmiş bir eserin 2. 3. Satışlarında eser sahibi komisyon dahi alabilmektedir. Böylelikle daha çok kişiye ulaştıkça ve satış ile değeri arttığında ilk eser sahibinin de maddi kazanca ulaşması söz konusu olmaktadır. Dolayısı ile eser ile mali haklarını icra edebilir hale gelmektedir. NFT’nin hukuki boyutu telif tarafında söz konusu geliştirilerek ve yaygınlaştırılarak sanat piyasasındaki bir çok eser sahibinin telif sorunlarına böylelikle çözüm bulabilmektedir.
Yine birçok markanın ürünlerini NFT’leyerek dijital platformlarda satışa sunduğunu da görüyoruz. Markaların bu şekilde NFT’lenmesi de marka hakkı kapsamına girmektedir.
Yeni yeni konuşulmaya başlanmış NFT’lerin hukuksal boyutu ile alakalı ilk sorun izinsiz olarak Cem Karaca’nın NFT’Lerinin yapılması ve satılması hususunda medyada yankı bulmuştu. Cem Karaca’nın oğlunun açmış olduğu ihlalin durdurulması ile ilgili davada ihtiyati tedbir ile eserin sergilenmesinin durdurulmasına ilk olarak Mahkeme tarafından karar verilmişti. Hukuki olarak yaşanan bu sorunun geçtiğimiz günlerde karara bağlandığı ve İstanbul 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin öncelikle NFT formatındaki portrenin satışının engellenmesi amacıyla ihtiyati tedbir kararı aldığı akabinde ihlalin durdurulması yönünde karar verdiği yargılamada üst mahkeme olan İstinaf mahkemesi de Cem Karaca’nın portresinin izinsiz olarak kullanıldığı internet sitelerine erişimin engellenmesine ve “Open Sea” isimli platformda yer alan, NFT formatında satışa sunulan Cem Karaca portresinin satışının engellenmesine kesin olarak karar vermiştir. Kesinleşen bu karar ile birlikte ABD’de geçerli olan Dijital Milenyum Telif Hakları Yasası kapsamında “Open Sea” platformuna bu hususun iletilmesi üzerine Cem Karaca’nın NFT formatındaki portresi platformdan kaldırılmıştır. Türkiye’de bu kapsamda emsal niteliği taşıyan bu karar ile birlikte NFT’lerin de hukuki karşılığı fikir sanat eseri olarak değerlendirilmesi gerektiği hususu netleşmiş ve 3. Kişilerin izinsiz olarak hiçbir eseri NFT’leştiremeyeceği yönünde karar kesinleşmiştir. Bu önemli bir karar olup NFT’lerin Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesinin konusu olduğu hakkında da yol gösterici niteliktedir.
Bununla birlikte Marka Hukukunda da NFT’ler yer bulmaya başlamış olup WIPO tarafından yapılan yeni değişiklik ile; 9. Ve 42. Sınıflarda ürün ve hizmetler genişletilmiş 9. Sınıfa NFT ve blokzincir teknolojisi ile alakalı ürünler koruma altına alınmış yine 42. Sınıfta da kripto madenciliği ve bilişim alanındaki danışmanlık hizmetleri de sınıflandırmada yerini almış olup bu da çok önemli bir gelişmedir.